Şanlıurfa’da yüksek sıcaklık koşullarına dayanabilen yerli ve milli pamuk tohumları geliştiriliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nün (TAGEM) desteğiyle GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde (GAPTAEM) verimli, erkenci ve kaliteli, yüksek sıcaklıklara dayanıklı pamuk tohumu çeşitleri geliştiriliyor. Şanlıurfa Talat Demirören Araştırma İstasyonu.
Dünyada yaşanan küresel iklim değişikliği nedeniyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sıcağa alternatif olarak yüksek sıcaklıklardan fizyolojik olarak daha az olumsuz etkilenen, yüksek sıcaklıklarda en yüksek verim ve kaliteyi sağlayabilen pamuk tohumu çeşitleri geliştirilmektedir. GAP Bölgesi’nin yüksek sıcaklıklarını temsil edebilecek çeşitlerin oluşturulması amacıyla fizyolojik parametre yöntemleri kullanılarak ıslah çalışmaları 3 yıldır devam etmektedir. Pamuk bitkisinin en uygun büyüme sıcaklığı 35 derecedir ancak 47 buçuk derecenin üzerindeki sıcaklıklarda fizyolojik stabilitesi bozulabilmektedir.
GAP Bölgesi’nde 50 dereceyi aşan sıcaklıklarda ve nemde gerçekleştirilen gözlem adımlarında, piyasadaki sıcaklığa bağlı standart pamuk tohumu çeşitlerine göre daha verimli ve kaliteli bilgi elde edildi. GAP Bölgesi Şartlarında Yüksek Sıcaklığa Toleranslı Yerel Pamuk Çeşitlerinin Islahı başlıklı projeyi yürüten Ziraat Mühendisi Dr. Müslüm Coşkun, denemelerden elde edilen verilerin umut verici olduğunu vurgulayarak, “Yeterli sıcaklığa dayanabilen, verimli, erkenci ve üç parametreyi yüksek kalitede sağlayabilen çeşitlerin elde edilmesi konusunda umut var gibi görünüyor. Üzerinde çalışmaya başladım. Son 5 yıldır pamuk yetiştiriciliği yapıyorum.Çalışma pozisyonum şöyle Dünyadaki küresel iklim değişikliğine bağlı olarak bölgemiz, sıcaklıktan fizyolojik olarak etkilenmeden, verim kaybı yaşamadan ve aslında bölgeyi temsil edebilecek niteliktedir.Bu projenin adı GAP Bölgesi’ndedir.” Dayanıklı Pamuk Çeşitlerinin Islahı Sıcaklık Stresine. Bu çalışma yaklaşık 4 yıl önce Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ve Bakanlığımızın kabullerinin ardından başlatıldı” dedi.
Yerel tohumlar ebeveyn olarak kullanıldı
Sıcaklığa en dayanıklı genotipleri dünyanın farklı yerlerinden getirdiklerini belirten Coşkun, “Şanlıurfa bölgemizde GAP bölgesinde standart çeşit dediğimiz, bu alanda ticari çeşit olabilecek çeşitleri kullandık. Veli olarak en fazla ekim alanına sahip olan ve bunların melezlemelerini yaptık. İnşallah bölgemizi, sıcaklığı temsil edecek hale gelecekler.” Kendine ait, kendi bölgemizin çeşitliliği” dedi.
Isı stresini ölçen alet ve ekipmanları da devreye alıyoruz.
Ölçümlerin teknolojik olarak yapıldığını belirten Coşkun, “Sıcaklık ölçüm parametrelerini duygusal olarak değil, gözlemlerimizle, organlarımızla dahil ettik. Buradan elde ettiğimiz yaprak örneklerini belirli periyotlarla laboratuvarlara götürerek bilimsel analizler yapıyoruz. Bunları rastgele değil, her yıl yapmaya devam edeceğiz. 3-3 yıl önce.” “Ortalama 4 yıl bize 15 kombinasyon kazandıracak. Bu kombinasyonlar arasında 3 veya 4 eser öne çıkacak. Mümkün olursa bunları tescile sunacağız” dedi.
Sıcaklık ile kuraklığın aynı şey olmadığını ifade eden Coşkun, “Kuraklık ve sıcaklık çoğu zaman birbiriyle karıştırılan kavramlardır. Kuraklığı sulamayla ortadan kaldırabilirsiniz ama ısıyı sulamayla ortadan kaldırmak mümkün değildir. Buradaki ilk amacımız; gelecekte sıcaklıklar 2-3 derece artarsa bu bölgede hiçbir çeşit yetişemez, pamuk ise “Yani bazı pamuklarımızda bu sıcaklığa dayanabilecek çeşit bulma hedefleniyor, yetiştirmeye devam edebilirim” Bu sıcaklıkta üreticilerimi zor durumda bırakmayacağım” dedi. – ŞANLIURFA
